Podaż pracy i popyt na pracę
Podaż pracy jest uzależniona od decyzji o charakterze indywidualnym, podejmowanych przez każdą osobę, które mogą wpływać na zmiany wielkości podaży pracy. To indywidualne decyzje każdego z potencjalnych uczestników rynku pracy, związane z potrzebą pracy i wejścia do zasobów siły roboczej, czyli ludzi aktywnych zawodowo, pracujących lub poszukujących pracy w sposób aktywny, wpływają na wielkość podaży pracy. Decyzje indywidualne osób oferujących, lub mogących oferować swoją pracę, są uzależnione od szeregu istotnych aspektów, do których zaliczyć można chociażby wymiar czasu pracy, decydujący często o podjęciu lub nie podjęciu określonej pracy. Podaż pracy jest uzależniona od szeregu czynników, które przypisuje się do dwóch podstawowych grup, czyli czynników demograficznych i ekonomicznych.
Poza elementem podaży pracy stojącym po stronie pracowników, wyróżnić należy pojęcie popytu na pracę, charakteryzujące zainteresowanie daną ofertą pracy ze strony pracodawcy. Popyt na pracę jest więc interpretowany jako zapotrzebowanie gospodarki na potencjał osób, będących zdolnymi do pracy. W ujęciu rzeczywistym wartość popytu na pracę jest równa liczbie miejsc pracy w gospodarce, do których zalicza się zarówno miejsca wolne, jak i zajęte. Można też odnosić się do tych dwóch wielkości, jako do zrealizowanych i niezrealizowanych części popytu na pracę. Doszukać się można odzwierciedlenia tych zależności w podaży, w ramach której występują pracujący i osoby bezskutecznie poszukujące pracy.
Popyt na pracę jest uzależniony od następujących czynników:
- zasobów kapitału, niezbędnych do tworzenia nowych miejsc pracy;
- wielkości obejmujących globalne wartości popytu w ramach rynku dóbr i usług;
- struktury dóbr i usług na rynku;
- postępu technicznego i związanej z nim wydajności pracy.
Należy zaznaczyć, że popyt na pracę nie jest uzależniony wyłącznie od wysokości oferowanych przez pracodawców płac. Istotną rolę odgrywa tu również szereg innych czynników, z których najbardziej charakterystyczny dla uwarunkowań polskich odnosi się do proporcji między wielkością płacy za oferowaną płacą a należną kwotą zasiłku dla bezrobotnych.
Wśród innych czynników wpływających na popyt na pracę duże znaczenie ma także stan gospodarki, ponieważ w okresach wzrostu gospodarczego firmy zazwyczaj zwiększają produkcję i poszukują większej liczby pracowników. Z kolei w czasie recesji, popyt na pracę może spadać, a firmy mogą ograniczać zatrudnienie. Nie bez znaczenia są także innowacje technologiczne. Postęp technologiczny może wpływać na popyt na pracę w różny sposób. Wprowadzenie nowych technologii może tworzyć nowe miejsca pracy, ale jednocześnie może prowadzić do automatyzacji i redukcji niektórych stanowisk.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na popyt na pracę jest polityka rynku pracy, czyli przepisy dotyczące rynku pracy, takie jak regulacje dotyczące płac, zasiłków, czy elastyczności zatrudnienia, mogą wpływać na zachowanie pracodawców i ich decyzje dotyczące zatrudnienia. Warto również nawiązać do wpływu poziomu inwestycji na popyt na pracę. Inwestycje w sektorze prywatnym i publicznym mają wpływ na rozwój firm i tworzenie nowych miejsc pracy. Inwestycje w infrastrukturę, edukację czy badania i rozwój mogą stymulować popyt na pracę.
Inne czynniki kształtujące popyt na pracę to:
- globalne trendy gospodarcze
- aspekty demograficzne
- kondycja poszczególnych sektorów gospodarki
