Definicja doradztwa socjalnego

Doradztwo socjalne rozumiane jest jako pomoc osobom w samodzielnym rozwiązywaniu swoich problemów i uczenie ich takich działań. [źródło: 1] Doradztwo socjalne jest powiązane z występowaniem wśród ludzi problemów, z którymi nie mogą lub jest im trudno sobie poradzić. Najczęściej w takich sytuacjach, gdy osoby takie zwracają się o pomoc, oczekują gotowych rozwiązań na pojawiające się trudności, a nie pomocy zmierzającej do ułatwienia samodzielnego działania.

Może to być wyjaśnione w oparciu o dwa zjawiska, do których zaliczyć można poczcie umiejscowienia kontroli i wyuczoną bezradność. Pierwsze z tych zjawisk związane jest z teorią, że w społeczeństwie występują dwa rodzaje jednostek, te, które są przekonane, że same w największym stopniu decydują o tym co się z nimi dzieje i te osoby określa się jako posiadające poczucie wewnętrznej kontroli. Drugim rodzajem osób są osoby posiadające poczucie zewnętrznej kontroli, które uważają, że niewiele w życiu zależy od nich samych. [źródło: 2] Wyuczona bezradność z kolei jest związana dotychczasowymi niekorzystnymi doświadczeniami danej osoby.

Doradztwo socjalne polega na pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się problemów życiowych wśród jednostek społeczności. Często doradztwo wymaga podjęcia decyzji przez pracowników socjalnych, czy powinni sami rozwiązać problemy zgłaszających się osób, czy pomagać tym osobom samodzielnie rozwiązywać trudności. Określenie przez doradcę działań, jakie powinien podjąć klient jest określane w literaturze jako poradnictwo dyrektywne i związane jest z rolą przedmiotową radzących się, co ogranicza ich własną aktywność i samodzielność. Innym rodzajem, odbiegającym znacznie od zasad poradnictwa dyrektywnego jest podejście określane jako pomoc w rozwiązywaniu problemów, co jest zbliżone do założeń poradnictwa dialogowego. Polega to głównie na gotowości do wymiany informacji, jak i weryfikowania zasad działania i ocenienia przyjmowanych wartości. [źródło: 3]

Doradztwo socjalne, zgodnie z opisywanymi założeniami, powinno rozpoczynać się od zrozumienia postrzegania problemu w taki sposób, w jaki postrzegany on jest przez klienta. Rozwiązywanie problemów odbywa się najczęściej dwoma metodami, do których zaliczyć można parcjalizację problemu i uniwersalizację problemu. Pierwsza z metod polega na podzieleniu problemu na jego części składowe, z którymi osoba radząca się jest w stanie sobie poradzić. Druga metoda polega na uświadomieniu radzącemu się, że nie tylko on ma podobne problemy, co jest czynnikiem wpływającym korzystnie na sposób podejścia do problemów, z którymi ma trudności.

Warto tu podkreślić również rolę doradcy socjalnego, który musi być osobą biorącą udział w pomaganiu ludziom, wspomagać ich w poznawaniu ich reakcji na trudne sytuacje środowiskowe występujące tak w miejscu zamieszkania, jak i w pracy, czy w kontaktach z instytucjami różnego typu, co do których osoby te mogą mieć konkretne oczekiwania [źródło: 4]. Doradztwo socjalne może być oferowane dzieciom, młodzieży i osobom dorosłym, należy jednak pamiętać, że rozdzielenie doradztwa społecznego od działań opiekuńczo-wychowawczych cechuje pomoc skierowaną ku osobom dorosłym.

1. A. Nocuń, J. Szmagalski „Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie”, Katowice, 1998, Biblioteka Pracownika Socjalnego, str. 175.

2. X. Gliszczyńska „Człowiek jako podmiot życia społecznego”, Wrocław, 1983, Ossolineum, str. 134-137.

3. A. Nocuń „Poradnictwo w pracy socjalnej jako pomoc w rozwoju”, 1992, Praca Socjalna nr 1, str. 27.

4. K. Wenta „Doradca społeczny (socjalny)”, [w:] „Elementarne pojęcia pedagogik społecznej i pracy socjalnej”, (red.) D. Lalak, T. Pilch, Warszwa, 1999, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, str. 66.